Na początku istnienia ludzkości, człowiek żył w całkowitej symbiozie z naturą. W miarę postępu cywilizacyjnego, od tej natury niestety znacznie się oddaliliśmy, degradując stopniowo nasze środowisko naturalne. Jednak w ostatnich latach możemy zaobserwować rodzący się trend na ekologię, na życie w zgodzie z naturą, a wręcz ochronę dostępnych nam zasobów naturalnych. Mówi się nawet o edukacji ekologicznej, która polega na oddziaływaniu na człowieka w celu kształtowania się jego świadomości ekologicznej.
Na czym polega edukacja ekologiczna oraz kogo powinna obejmować?
Otóż, każdy z nas powinien być świadomy ekologicznie, ponieważ wszyscy żyjemy na tej samej planecie i przyczyniamy się do jej niszczenia, bądź odwrotnie – do jej ochrony.
Dlatego właśnie edukacja ekologiczna jest bardzo ważna już od najmłodszych lat dziecka. Dzieci i młodzież powinny zdawać sobie sprawę z tego, jak postępować w codziennym życiu, żeby nie niszczyć środowiska, w którym wszyscy żyjemy oraz które ma przecież bezpośredni wpływ na nasze zdrowie fizyczne oraz psychiczne.
Przedszkole
Przygodę z pobudzaniem wrażliwości ekologicznej zaczynamy obecnie już w przedszkolu. Zaznajamia się dzieci z przyrodą, która je otacza, ze światem zwierząt i roślin, zarówno teoretycznie (np. z książek przeznaczonych dla przedszkolaków, obrazków) ale i praktycznie (np. zabierając je na wycieczki). Należy zaszczepić w dzieciach miłość do przyrody, zwrócić ich uwagę na to, jak piękny jest naturalny świat oraz przekazać, dlaczego tak ważne jest abyśmy nie zaniedbywali natury. Dobrze jeśli dziecko zdaje sobie sprawę z tego, że przykładowo ewentualne zanieczyszczenie powietrza wpływa bezpośrednio na jego zdrowie oraz samopoczucie. Dzieci powinny również wiedzieć, jakie działania człowieka mogą wpłynąć na niszczenie natury oraz w jaki sposób powinniśmy korzystać racjonalnie z zasobów naturalnych. Dzieci powinny już od najwcześniejszych lat spędzać czas wolny na powietrzu, co jest szczególnie trudne w dobie elektroniki, gier komputerowych oraz telewizji, proponującej masę kanałów przeznaczonych również specjalnie dla najmłodszych. Najprościej pokazać dzieciom, jak fajne jest obcowanie z naturą – zabierać je na piesze wycieczki, pozwolić im pograć w piłkę w parku, a zimą zabrać je grupowo na sanki. Są to niezwykle proste, a jednak jak istotne sposoby na budowanie świadomości ekologicznej, właśnie u najmłodszych.
Szkoła podstawowa
W etapie wczesnoszkolnym można już powoli zacząć angażować dzieci w działalność ekologiczną., szkoła powinna pomyśleć o organizacji wszelkiego rodzaju „akcji” ekologicznych, np. zbieranie śmieci w pobliskim parku, robienie plakatów przez dzieci zawierających treści ekologiczne lub szkolny konkurs o tematyce ekologicznej. Pomysłów jest naprawdę wiele, chodzi o to aby dzieci zrozumiały wagę problemu i były nim naprawdę zainteresowane, a wręcz w niego osobiście zaangażowane.
Edukacja ekologiczna na szczęście obecna jest już w formalnym systemie kształcenia. Minister Edukacji Narodowej 26 lutego 2002 roku wydał rozporządzenie mówiące o podstawach programowych wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w różnych typach szkół, zaznaczając że edukacja ekologiczna powinna mieć postać osobnej ścieżki edukacyjnej, począwszy od klasy IV podstawówki. Dzięki temu każda szkoła ma w obowiązku prowadzić zajęcia edukacji ekologicznej ze swoimi uczniami.
Co ze świadomością ekologiczną u dorosłych?
Pytanie bardzo istotne głównie dlatego, że od kogo jeśli nie od nas, świadomości ekologicznej mają uczyć się nasze dzieci? Już od wczesnych lat życia naszej pociechy, pokazujmy jej miłość do natury, pokazujmy że my też żyjemy ekologicznie. Wiedza zdobyta później przez maluchy w przedszkolach i szkołach nie może być sprzeczna z wartościami, jakie przekazują im rodzice w domu. Nie może być tak, że pani w przedszkolu uczy swoich wychowanków poszanowania do przyrody, a rodzice na spacerze z dzieckiem wyrzucają na trawę papierek po lodach.
Oprócz tego, że uświadamiamy dzieci w szkołach i przedszkolach ekologicznie, powinniśmy również zająć się uświadamianiem ludzi dorosłych. Może to odbywać się zarówno poprzez zakład pracy, chociażby wysyłający swoich pracowników na szkolenia tematyczne lub poprzez media, które docierają zawsze do najszerszej liczby odbiorców. Media apelować mogą w sposób bezpośredni, np. kampaniami reklamowymi, propagującymi ekologiczne podejście do życia lub w sposób dyskretny, przemycając wartości ekologiczne w różnego rodzaju artykuły, programy albo chętnie oglądane seriale (moja ulubiona bohaterka serialowa segreguje śmieci, ja też będę).
Oczywiście istnieją regulacje prawne, dzięki którym pewne działania powodujące degradację środowiska naturalnego lub stanowiące niebezpieczeństwo dla naszego zdrowia i życia, są niedozwolone (dużo bardziej rygorystyczne przepisy pojawiły się w Polsce po przystąpieniu do Unii Europejskiej).
Regulacje o których warto wiedzieć
Przyjrzyjmy się dokładnie jednemu z takich właśnie przykładów. Przykład ten odnosić się może do każdego z nas, ponieważ dotyczy wszystkich budynków oddawanych do użytkowania, tych które podlegają zbyciu lub najmowi oraz budynków, w których zmianie ulega charakterystyka energetyczna. Mam na myśli dokument – świadectwo energetyczne, który dzięki regulacjom Unii Europejskiej jest obowiązkowy w Polsce od 1 stycznia 2009 roku. Istnieje tylko kilka wyjątków, w przypadku których świadectwo nie musi być wydawane [budynki będące miejscem kultu, posiadającym status zabytków, przeznaczonych do użytkowania w okresie nie dłuższym niż 2 lata lub użytkowanym do 4 miesięcy w roku, wolno stojących do 50 m2 i wszystkich lokali przemysłowych, gospodarczych, których zapotrzebowanie na energię nie przekracza 50 kWh/(m2·rok)].
W pozostałych przypadkach świadectwo energetyczne jest absolutnie niezbędne. Świadectwo to określa, jaka jest wielkość energii niezbędna do użytkowania budynku, a wydawane jest na podstawie pewnego przyjętego wzoru (który posiada optymalne parametry).
Właśnie między innymi dzięki takim dokumentom, jak świadectwo energetyczne, następuje klasyfikacja energetyczna wszystkich nowo budowanych, sprzedawanych oraz wynajmowanych budynków i lokali w Europie. Dzięki temu, że obowiązkowe jest świadectwo przed oddaniem lokalu/budynku do użytkowania, zwiększyła się ilość budynków zużywających znacznie mniejszą ilość energii, niż tych budowanych jeszcze kilka lat temu.
Oczywiście świadectwo energetyczne to jedynie przykład mający na celu pokazanie, jak zmieniają się przepisy, między innymi w Polsce w ostatnich latach, jak zmienia się świadomość ekologiczna społeczeństwo, które coraz większą uwagę zwraca na to, jak coś zostało wykonane, a nie tylko na to, że jest. Dzięki takim właśnie regulacjom prawnym producenci nie będą skupiali swojej uwagi jedynie na obcinaniu kosztów produkcji, a również na tym, aby przy okazji wytwarzania różnego rodzaju dóbr, nie przyczyniać się do degradacji środowiska naturalnego, w którym przecież wszyscy żyjemy.
Ważne jest abyśmy zaczęli bardziej dbać o przyrodę, która nas otacza. Począwszy od dzieci, a skończywszy na dużych producentach, budujmy świadomość ekologiczną, uświadamiajmy oraz zachęcajmy do funkcjonowania w zgodzie z naturą, a nie przeciwko niej.
