Legenda młodej polski

Legenda Młodej Polski stanowi ważne ogniwo w procesie nazwanym przez Kazimierza Wykę likwidacją Młodej Polski. Stąd ostre ataki Brzozowskiego nt symbolizm jako główny kierunek ideowo-estetyczny epoki, stąd jego liczne antypanerackie, stąd pozytywny stosunek do Wyspiańskiego, a we wcześniejszym okresie także do Żeromskiego. Tylko ci pisarze ? zdaniem krytyka ? wypełniali właściwie swoje zadania, oddziałując wychowawczo na społeczeństwo przez tworzenie ideowych i etycznych wzorców postaw indywidualnych oraz społecznych. Brzozowski usiłował potem podporządkować sztukę celom społecznym i moralnym. Artysta miał obowiązek pokazać je w swym dziele, a krytyk ? czuwać nad właściwą jego realizacją. Na postawę Brzozowskiego jako krytyka miały wpływ jego sympatie dla ideologii socjalizmu, a także doświadczenia roku 1905. Zainteresowanie pisarza problematyką polityczną jest także widoczne w jego dorobku powieściowym. Płomienie to powieść o narodowościach i ich politycznej walce przeciw caratowi. Druga, niezwykle interesująca, powieść Brzozowskiego, Sam wśród ludzi. Dębina, będąca pierwszą częścią ambitnie zamierzonej dużej całości, miała pokazać genezę współczesnej polskiej kultury, na której ? zdaniem Brzozowskiego ? nadzwyczaj silnie odcisnęło się piętno romantyzmu.