Twórczość Mikołaja z Nagłowic Reja wiąże się bardzo ściśle / życiem klasy społecznej, która go wydała i w której karierze politycznej oilcgi al on niepoślednią rolę jako działacz społeczny i religijny oraz jako pisarz z życiem szlachty, która za rządów dwu ostatnich Jagiellonów przeprowadziła egzekucję praw, a więc wieloletnią reformę ustroju państwa, by w ten sposób zapewnić sobie naczelne w nim stanowisko. W akcji tej czynnikami bardzo doniosłymi były zarówno słowo żywe – mowy sejmowe, starannie zapisywane w diariuszach sejmowych, jak słowo drukowane – bogata publicystyka, omawiająca sprawy świeckie i religijne, państwowe i kościelne. W obydwu tych dziedzinach Rej odgrywał rolę nie byle jaką, jako działacz polityczny, szermierz religijny i płodny pisarz. Wszystko to sprawiło, iż przez długie lata utrzymywała się legenda literacka w postaci formuły?głoszącej, iż pan z Nagłowic był ojcem piśmiennictwa polskiego, wyrosła zresztą na gruncie nieznajomości licznych jego poprzedników, przeważnie mieszczan, których pamięć zaćmiła sława popularnego autora Zwierciadła. Dzieło to niepospolicie przyczyniło się do powstania i trwałości legendy, na jego bowiem kartach znajdowano nie tylko dwa drzeworyty, przekazujące potomnym podobizny głośnego pisarza, ale również jego wysoce pochlebny, choć na pozór bardzo skromny życiorys, zgrabnie skreślony piórem przyjaciela – współwiercy. Legenda ta zwycięsko oparła się atakom religijnych przeciwników Reja – teologów katolickich, którzy pod koniec w. XVI usiłowali z apostoła protestanckiego robić potwora, żarłoka i pijanicę, i dotąd nie wywołała rewizji naukowej, jakkolwiek narosłe w nowszych czasach materiały pozwalają wprowadzić niejedną poprawkę do Żywota i spraw poczciwego szlachcica polskiego Mikołaja Reja, jak brzmi tytuł owego szkicu biograficznego, napisanego przez Andrzeja Trzycieskiego.

PODOBNE ARTYKUŁYWIĘCEJ OD AUTORA